سکانس پلان های زیادی در سینما ساخته شده است که هر کدامشان جایگاه خاصی در سینما دارند. در سینما برداشتی که به شیوه سکانس پلان صورت میگیرد مشکلات زیادی دارد و نمی شود به راحتی از کنار آن گذشت زیرا تیم کارگردانی و فیلمبرداری و تمام عوامل سینمایی زحمتشان در برداشت سکانس پلان چند برابر میشود.
از هر سینما دوستی که پرسیده شود لیست بهترین سکانس پلان هایی که در خاطرت هست را بگو مطمئنا لیست او با سینما دوست دیگر متفاوت است و حتی ممکن است شباهت های این سکانس پلان ها در لیست های سینما دوستان از یکدیگر بسیار کم باشد.
تقریبا شبیه به این موضوع است که بخواهیم لیست فیلم های مورد علاقه هر سینما دوستی را با دیگری مقایسه کنیم . مطمئنا لیست سکانس پلان ها نیز با یکدیگر تفاوت زیادی دارد و هر سینما دوستی از یک یا چند فیلم متفاوت و چندین سکانس پلان متفاوت نام می برد.
سکانس پلان چیست ؟
در صنعت فیلمسازی به آن برداشت بلند یا نمای بلند هم گفته میشود .سکانس پلان را به یک پلان می‌گویند که نسبت به یک پلان معمولی دارای مدت زمان بسیار طولانی‌تری است. در واقع برخلاف رسم معمول در سینما که پلان‌ها در مرحله تدوین کات می‌خورند، دربرداشت بلند، صحنه به صورت یک‌تکه فیلمبرداری میشود و در آن هیچ کاتی وجود ندارد. در صنعت فیلم سازی به آن در زبان انگلیسی Long take نیز گفته میشود.
سکانس پلان در تاریخ سینما
این که بخواهیم اولین سکانس پلان ها را در تاریخ فیلم سازی مشخص کنیم کاری است غیر ممکن اما اولین و مهمترین سکانس پلان تاریخ سینما بر می گردد به فیلم سینمایی طناب ساخته آلفرد هیچکاک در سال ۱۹۴۸. در زمان های گذشته برداشت ها به صورت سکانس پلان بسیار سخت تر از اموز بوده است زیرا تجهیزات آن زمان مانند امروز نبود حتی گفته میشود فیلم طناب هیچکاک بخاطر کم بودن نگاتیو فیلمبرداری که در درون دوربین جای میگرفت کات خورده است اما در حقیقت فیلم طناب هیچکاک هشت کات در سراسر فیلم دارد.
از دیگر کارگردان های تاریخ سینما که در فیلم هایشان از سکانس پلان به زیبایی استفاده می کردند میتوان به نام های سینماگران بزرگی مثل اینگمار برگمان ، آندری تارکوفسکی ، استنلی کوبریک اشاره کرد. اگر بخواهیم از سکانس پلان هایی که این فیلم سازان در فیلم هایشان ساخته اند نام بریم نوشته بسیار طولانی میشود.
لیست سکانس پلان های منتخب
لیست سکانس پلان های منتخب مانند لیست فیلم های منتخب هر سینما دوستی است و ممکن است لیست فیلم هایی که در ادامه می بینید به هیچ عنوان برای شما قانع کننده و جذاب نباشد و لیست شما نیز برای من از جذابیت کافی برخوردار نباشد . انتخاب سکانس پلان های این لیست بر این اساس صورت گرفته است که محتوا و قالب در این سکانس پلان ها به یکدیگر کمک کرده باشند و صرفا یک سکانس پلان برای قدرت نمایی هزینه و سیاهی لشکر نباشد . مثلا فیلم گنجینه روسی به کارگردانی الکساندر سوکوروف و یا قدرت نمایی تکنولوژی فیلم اتاق وحشت ساخته دیوید فینچر با فیلمبرداری داریوش خنجی.
نکته مهم
سینما به قدری پیشرفت کرده است که دیگر هیچ وقت نمی شود به چشم ها اعتماد کرد. بسیاری صحنه ها در فیلم ها وجود دارد که به نظر می آید به حالت سکانس پلان ساخته شده اند اما کات های مخفی و نرمی در آنها وجود دارد که هرکسی قادر به تشخیص آنها نیست. سینمای دیجیتال چنان پیشرفتی کرده است که تشخیص بیننده ها را بسیار دشوار کرده است. مثلا فیلم ۱۹۱۷ به کارگردانی سام مندز به نظر می آید از دو سکانس پلان تشکیل شده است اما در حقیقت چنین نیست و قطع شدن های مخفی در فیلم وجود دارد . البته که این موضوع از ارزش کار تیم سازنده این فیلم کم نمیکند.
۵- سکانس پلان فیلم سینمایی بردمن Birdman
بردمن یا (فضیلت غیره منتظره جهل) فیلم سینمایی بردمن پراست از سکانس پلان. دلیل استفاده از این نوع برداشت ها برمی گردد به موضوع فیلم. موضوع فیلم بردمن درگیری ذهنی فردی است برای خلق یک اثر هنری تا خود را به جامعه هنری اثبات کند. هنرمندی که در زیر سایه شهرت گذشته اش است میخواهد خود را از زیر آن سایه بیرون بکشد و به همه اثبات کند که همچنان لایق احترام است و تقریبا تمام فیلم در پشت صحنه یک تئاتر سپری میشود .پشت صحنه ای که پر است از راهرو های پیچ در پیچ و اتاق هایی که هرکدام آنها قسمتی از ذهن نقش اصلی فیلم است.
هزارتویی که دوربین در آن گام برمیدارد و گمگشتگی و تردید و خشم و همه احساساتی که خالق یک اثر هنری با آن درگیر است را روایت میکند. برداشت این اثر به حالت سکانس پلان به درک بهتر مخاطب کمک ویژه ای کرده است و از فیلم بردمن شاهکاری ساخته است مستحق تمجید.
کارگردان: الخاندرو گونسالس اینیاریتو
فیلم بردار: امانوئل لوبزکی
بازیگران: Michael Keaton ، Emma Stone ،Naomi Watts ،Edward Norton
تریلر فیلم rottentomatoes metacritic
۴- سکانس پلان فیلم سینمایی جاذبه Gravity
همه چیز از یک پیغام آغاز میشود. پیغام اضطراری مبنی بر انهدام یکی از ماهواره‌های جاسوسی روسیه و پراکنده شدن تکه‌های بدنه آن در فضا و برخورد آنها با سایر ماهواره‌های موجود در جو زمین.
فیلم سینمایی جاذبه با یک سکانس پلان شروع میشود . این سکانس پلان به قدری هوشمندانه ساخته شده است و حرکات دوربین در آن حساب شده است که در تمام مدتی که حوادث ابتدایی فیلم در حال وقوع است مخاطبی که بر روی صندلی سینما نشسته است احساس میکند در فضا معلق است. حرکت دوربین طوری برنامه ریزی شده است که مخاطب احساس میکند خود او در درون این مخمصه گیر افتاده است و هر لحظه ممکن است جانش را از دست بدهد .
شاید برای همه ما تجربه فضا نوردی در طول زندگی هرگز رخ ندهد اما به لطف این سکانس پلان ما فکر احساس میکنیم زمانی در فضا معلق بوده ایم و فضانوردی کرده ایم.
کارگردان: آلفونسو کوارون
فیلم بردار: امانوئل لوبزکی
بازیگران: Sandra Bullock ، George Clooney
تریلر فیلم rottentomatoes metacritic
۳- سکانس پلان سریال کاراگاه حقیقی True Detective
شاید به نظر عجیب بیاید که بین این همه فیلم سینمایی با سکانس پلان های شاخص به سراغ یک سریال تلویزیون رفته باشیم . اگر شما سریال کاراگاه حقیقی را دیده باشید در قسمت چهار فصل اول با سکانس پلانی روبرو هستیم که هیچ دست کمی از سکانس پلان های فیلم های سینمایی ندارد . شاید حتی بتوان گفت از خیلی از آنها هم سر تر است .
این سکانس پلان به خوبی نمایش دهنده افکار متیو مک‌کانهی است . حرکت پیچیده دوربین در خانه هایی که همه از پشت به یکدیگر راه دارند و دو گروه خلافکار که هر کدام با به دست آوردن کوچکترین فرصتی اقدام به کشتن میکنند. متیو مک‌کانهی در این سکانس پلان در چنان مخمصه ای قرار گرفته است که نه میتواند آدم بکشد و نه میتواند از پلیس کمک بگیرد. در سراسر این سکانس پلان ما هر لحظه از این هراس داریم که یک نفر از حیاط پشتی یا از پشت درختان در مقابل ما قرار بگیرد و این حس مرگ و زندگی کاملا به مخاطب انتقال داده شده است.
خالق سریال : Nic Pizzolatto
کارگردان: Cary Joji Fukunaga
فیلم بردار: Adam Arkapaw
بازیگران: Woody Harrelson ، Matthew McConaughey
۲- سکانس پلان فیلم سینمایی فرزندان انسان Children of Men
فیلم سینمایی فرزندان انسان ساخته آلفونسو کوارون از آن دست فیلم هایی هست که میشود آن را بار ها دید و هر بار چند نکته جدید از دو سکانس پلان آن بیرون آورد .داستان فیلم در زمان سیاهی میگذرد . زمانی که انسان امید خودش را به ادامه حیات از دست داده است و انسان بی امید یعنی خطرناک ترین موجود روی کره زمین و این انسان دست به توحش میزند حمله میکند و میکشد.
سکانس پلان فیلم سینمایی فرزندان انسان در یک ماشین کوچک میگذرد . یعنی دقیقا در جایی که همه احساس گیر افتادن میکنند و در تمام این سکانس پلان مخاطب به همراه هنرپیشه این احساس را درک میکند . اینکه خیلی راحت امکان دارد کشته شود ، مورد حمله قرار گیرد . این سکانس پلان به شکل کامل از پسر ارایه احساسات به مخاطب بر آمده است و مخاطب را کاملا در وسط میدان جنگ به بازی میگرد.
کارگردان: آلفونسو کوارون
فیلم بردار: امانوئل لوبزکی
بازیگران: Clive Owen ،Julianne Moore
تریلر فیلم rottentomatoes metacritic
۱- سکانس پلان فیلم سینمایی تاوان Atonement
مطمئنا سینما ادای احترام کافی به این شاهکار سینمایی را نکرده است. فیلم سینمایی تاوان یک عاشقانه تلخ است با یک سکانس پلان از جنگ . کارگردان فیلم جو رایت با هوشمندی خاصی اصلی ترین صحنه جنگ را در قالب یک سکانس پلان به بیننده نشان میدهد تا از موضوع اصلی فیلم جدا نشود اما این سکانس پلان به قدری قدرتمند است که ما بعد از دیدنش در دلمان به جنگ لعنت میفرستیم . سرباز هایی که از جنگ خسته اند و گیرافتاده اند و میخواهند به خانه برگردند اما قادر نیستند. حلقه محاصره ای که تنگ تر میشود و مرگ .
نه تنها این سکانس پلان یکی از بهترین سکانس پلان های تاریخ سینماست که فیلم تاوان یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینماست . به شما پیشنهاد میکنم این سکانس پلان را چندین بار ببینید و جزئیات آن را کشف کنید. به قدری جزئیات این سکانس پلان زیاد است که امکان ندارد در نظر اول بشود به همه زوایای آن پی برد.
کارگردان: Joe Wright
فیلم بردار: امانوئل لوبزکی
بازیگران: Keira Knightley, ،James McAvoy
تریلر فیلم rottentomatoes metacritic
